İstanbul ticarileşmektedir. Bu durumdan bazı belediyeler bilerek veya bilmeyerek tuzağa düşerek etkilenmektedir. Onlar kendilerini diğerlerinden daha modern kabul ederek ticariliğin eğlence fonksiyonuna ev sahipliği yapmaktadırlar.
2005 yılında yapılan Kadıköy Tarihi Çarşı Canlandırma Projesiyle Çarşı yok edildi. Buna karşın Altıyol’a ve Moda’ya kadar her taraf yeme–içmeci çarşısı haline sokuldu. Ardından Yeldeğirmeni ve Koşuyolu mahalleleri.. Fenerbahçe, Bağdat Caddesi, Minibüs Yolu aksları.. Ticarileşen Kozyatağı.. İlçenin tamamı giderek yeme-içmeci ve eğlence fonksiyonuna dönüşmekte. Hâlbuki Kadıköy mahalleleriyle anılarda yer alır.
Tarihi Çarşı Yeme-İçmeci Çarşısı Oldu
Bahariye Caddesi, üzerindeki sinemalar dolayısıyla kültür caddesi gibiydi. Plajları anlatmaya zaman yetmez.
1970’li yıllarda Kadıköy’de eğlence yeri olarak sadece 2 diskotek vardı. Biri Feneryolu’nda Top Pop, diğeri Caddebostan’da Budak Kulüp.. Gençler giderdi.. Meyhaneler de vardı ama oralar eğlenmek için değil sohbet etmek için kullanılırdı.
İnsanlar eğlenmeye Avrupa Yakasına geçerdi. Şimdi bütün İstanbul eğlenmeye Kadıköy’e geliyor. Burada yaşayanların eğlence fonksiyonundan rahatsızlıkları her yerde yazılır-konuşulur oldu. Bu durum devam ettikçe Kadıköylünün Kadıköy’ü terk etmesi üzüntüyle izlenecektir..
Yakın gelecekte sadece eğlence yerleri ile oralarda çalışanların ikamet ettiği binalar bulunacak gibi görünüyor.
Yaşantısı böyle.. Tarihi eserlerinin durumu nedir?.
Gözümüz gibi koruduğumuz Suriçi Bölgesi yani Fatih ilçesi Bizans’ın kurulduğu alandır. Kadıköy’ün ilk kurulduğu yerleşiminin adı ise Khalkedon’dur. Khalkedon’un Bizans’tan 20 yıl kadar önce kurulduğunu kaç kişi bilir? Kadıköy’de bunu hissediyor muyuz?
Kadıköy’de Khalkedon’dan hiçbir iz yoktur. Osmanlı’dan ve Cumhuriyet döneminden var mıdır? Varsa bunları ne derece hissediyoruz? Korumuş muyuz?
Yeldeğirmeni’ndeki Duatepe Sokağına Kadıköy’ün önemli azizesi Euphemie gömülmüş. Mezarının yanına yapılan kilisede Hıristiyanlığın 4. Konsili yapılmış. Bilen var mı?
Korunmamış olsa da Khalkedon surları veya sınırları insanlara hissettirilemez mi?
Günümüze kalmış en eski Osmanlı eserleri Çatal Çeşme ve Kethüda Camiidir. Bunlar vurgulanamaz mı?
Cumhuriyet sonrasında Türk Okulu olarak inşa edilip, bugün hala var olan okul.. Harf devrimiyle eğitime açılan Gazi Mustafa Kemal Paşa İlkokulu.. Bilinir mi?
Tek tek saymayacağım. Ancak restorasyonların son derece kötü yapılmasına ne demeli? Ayrılık Çeşmesi, Ladikli Ahmed Ağa Çeşmesi biliniyor.. Son restore edilen eser Kadıköy İskele Binası.. Hem deniz cephesi yanlış hem de kara cephesine ekler yapıldı.. Hemen yanında bulunan Kayık İskelesi ise yok edildi. Kayık İskelesi Haydarpaşa Garının da tarihiyle irtibatlıdır.. Özen Sineması başka amaçla başka isimle kaçak kullanılıyor.
Kadıköy İskele Binasının Deniz Cephesi Hatalı, Kara Cephesinde Eklenti Var, Tarihi Kayık İskelesi Yok
Onlarca tarihi köşk bugün yok. Tarihi çeşmeler, mezarlar da yok.
Sonuçta Sur İçinden daha eski geçmişi olan Kadıköy 50 yıllık yerleşim gibi hissediliyor.
Kadıköy sokaklarını sabah saatlerinde gezmek çok keyifli.. Çok hoş plato duygusu veriyor insana. Ancak akşam olup mekânlara müşteriler gelince ister istemez oralarda ikamet edenlerin hali düşünülüyor. Kadıköy geçmişinden kopuyor.
Görülüyor ki Kadıköy’de tarihi eserler 1950’lerden itibaren yok edilmiş. Günümüzde farklı bir tutum görülmüyor.. Yaşantısı ise 2005’den itibaren değiştirilmiş. Eğlence fonksiyonu esas alınmış. Aralara iskân konmuş.
Kadıköy kararını vermelidir. Tarihi kimliğini ön plana çıkarıp iskân alanı mı olacaktır? Tarihi kimliğini yok sayıp eğlence-ticaret alanı mı olacaktır?
ARİF ATILGAN arifatilgan KENT ve İNSAN TEMMUZ 2019