Buradaki kültür kelimesi bilgilendirme fiilini, turizm kelimesi satmak fiilini akla getirmektedir. Bilgilendirme satmak amacıyla yapıldığında bilgilendirme olmaktan çıkar.
Kültür ve Turizm Bakanlığı olduğunda, turizm kültürü sömürmektedir. Kültürel çalışmalar turizm amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla kültürün kültür tarafıyla oynanabilmekte, moda yaratarak kültürel değerler satılmaktadır. Modanın süresi vardır. Süre dolduğunda kültürel değerlerin yok olduğu görülür.
Kültür çalışmaları insanlara kültürel değerleri öğretmek amacıyla yapılmalıdır. Bu eylem sırasında ticaret yani satmak düşünülürse kültürel değerler deforme edilebilir.
Turizmde ticaret amacı vardır. Doğal güzellikler ticari amaçla kullanılır. Kültürel değerlerde de ticari amaç güdülebilir. Ama doğal güzellikler de kültürel değerler de tamamen kendi gerçekleriyle var olmalıdır.
Kültür Bakanlığı ile Turizm Bakanlığı ayrı ayrı olmalıdır.
Kültür Bakanlığı korumacı olmalıdır. Kültürel değerleri gerçek halleriyle ortaya çıkarmalıdır. Turizm Bakanlığı onları satacaktır doğal olarak. Ama deforme etmeden, gerçek halleriyle..
Eğer kültür, turizm amacından uzak tutulur, sadece bilgilendirme amacıyla oluşturulursa turizme daha çok katkıda bulunur.
Doğal değerler de öyle..
Yanlış uygulamalara birer örnek vermek istiyorum.
Bina örneği: Emek Sineması, tek başına bir yapıydı. Yıkıldı. Komşu parselleri de birleştirip büyük bir parsel elde edildi. Buraya yapılan binanın üst katına Emek Sineması kondu. Bu Emek Sineması eski Emek Sineması değil.
Eski Emek Sineması
Yerleşim örneği: Bodrum, 1970-80 lerde Halikarnas Balıkçısının Bodrum’uydu. Küçük beyaz evleri, kalesi, meydanı, köylü pazarı, çarşısındaki satılan ürünler hepsi Bodrum’a aitti. Tek sokağı vardı. Çevresindeki koylar bomboş doğa harikası yerlerdi. O hali sevildi. Turizme açıldı. Ama korunmadı. Bugünkü Bodrum o Bodrum değil artık.
Eski ve Yeni Bodrum
Bozulmaya aday bina örneği: İstanbul Sultanahmet’te Bizans’tan kalma Binbirdirek Sarnıcı vardır. Sütunlar tek parça olmadığı için aslında Bindirdirek Sarnıcıdır ya neyse.. İçerisi yeme-içmeci, konser, düğün toplantıları için kullanılmaktadır. Yakında sarnıcın tarihiliği hissedilmeyecektir. Daha önce ses titreşimlerinden zarar görmezse tabii..
Binbirdirek Sarnıcı
Bozulmaya aday yerleşim örneği: Bozcaada, üzüm bağları ve şarapçılığı ile tanınmış bir adamızdır. 20 yıl öncesine kadar Adaya çıktığınızda burnunuza şarap, şıra kokusu gelirdi. Adanın kendi halkı pansiyonculuk yapardı. Giderek ilgi odağı oldu. Bağevleri yazlık olarak İstanbul, Ankara zenginleri tarafından satın alındı. İşletmeler dışarıdan gelenlerin hâkimiyetine geçti.. Bugün bağ bozumu turları yapılmakta, insanlara bağlardan üzüm toplatılmaktadır. Bu üzümler şaraplık ise yakında şarap yapmaya üzüm bulunmayacaktır. Değilse şaraplık üzüm yerine sıradan üzüm bağları oluşturulduğu belli olmaktadır. Bütün bunlar böyle devam ederse yakında Bozcaada kimliğini yitirecektir.
Turistik bölgelerde birçok ticari etkinlik yapılmaktadır. Bunlar o yörenin kendine özel yaşantısını yok etmekte, dışarıdan gelenlerin yaşantısına göre oluşum sağlamaktadır. Bir süre sonra oradaki geleneksel yaşam unutulmakta, yöre ‘eğlence bölgesi’ olmaktadır.
Kültür Bakanlığının gelir bütçesi olmamalıdır. Kültür faaliyeti gelir amacıyla yapılmaz. Örneğin: Bir antik tiyatroyu restore ederken orada nasıl konserler vermeyi düşünmek yerine orayı binlerce yıl önce nasıl kullandıklarını hayal etmek gerekir.
Turizm Bakanlığı Kültür Bakanlığı tarafından kültür amacıyla yapılan çalışmaları daha kolay pazarlar. Bu şekilde turizm daha doğru gelişir ve kalıcı olur.
Tekrar ediyorum.. Kültür ve Turizm Bakanlığı iptal edilmeli, ayrı ayrı Kültür Bakanlığı ile Turizm Bakanlığı oluşturulmalıdır.
ARİF ATILGAN EKİM 2019 arifatilganKENT ve İNSAN
Not:
Binbirdirek Sarnıcının hemen arka sokağında yine Bizans’a ait Şerefiye Sarnıcı bulunur. Burası sarnıç olarak restore edilmiş, korunmuştur. İçeri girdiğinizde tarihi hissedersiniz. İkisinin arasındaki farkı da..