Vehbi Koç.. Ülkemizde işadamı dendiğinde akla gelen ilk isimdir. İş yaşamına 1920’li yıllarda Ankara’da başlamıştır.
1946 yılında Ford Motor Company Türkiye temsilcisi olur. Kafasında otomobil üretmek vardır. Bu sebepten şirketini İstanbul’a taşır.
Anadol 2 Kapılı
1954 yılından itibaren Ford şirketiyle temaslar başlar.
1956 yılında Vehbi Koç, Başbakan Adnan Menderes’ten Ford patronu Henry Ford’a hitaben yazılı bir mektup ile ABD’ye gider. Yanında iki müdürü de vardır. Bu temaslar 3 yıl devam eder.
1959 yılında iki taraf anlaşır ve Ford OTOSAN kurulur.
Müdürleri olan Bernar Nahum, Kenan İnal ve Hulki Alisbah Vehbi Koç’un talimatıyla İstanbul-İzmit arasında fabrika için arazi aramaya başlarlar.
Fikirtepe mevkiinde, E5’e cepheli bir arazi bulunur. 181.200m2’lik bir alandır. Arazinin Haydarpaşa Limanına yakınlığı tercih sebebidir. Satın alınır.
Fabrikanın ilk yöneticileri Ahmet Binbir, Ercan Kılıç, Sungur Malahov, Erdoğan Gönül, Ligor Vlahakis’dir. İşçiler için bir servis otobüsü satın alınır. Fabrika kurulur.
Otosan Fabrikası
1960 yılında ABD menşeli F-600 kamyonları ile F-100 kamyonetleri üretime sokulur. Daha sonra İngiliz Thames kamyonları ve minibüsleri üretilir. Ardından D-1210 kamyonları devreye sokulur. Minibüste Ford Transit, Van Tipinde Taunus, binekte Consul arabası üretilir.
Consul Araba Üretimde
1963 yılında yerli otomobil üretimi için Rahmi Koç ve Bernar Nahum çalışmalar yaparlar.
22 Aralık 1965 yılında İngiltere’den kara yoluyla ilk prototip getirilir. Denemelere başlanır.
Aynı günlerde Sanayi Bakanı Mehmet Turgut fabrikayı incelemeye gelir. Ümitsizdir. Yöneticilere bıraktığı mektupta ‘Siz 1 yıl içinde burayı süpüremezsiniz bile’ ifadesi yer alır. Fabrika Müdürü Ahmet Binbir ‘Aslında haklı’ der. Ancak yaş ortalaması 26 olan 280 kişilik tüm ekibin gençliğine ve isteğine güvenmektedir.
Otomobilin adı için ülke çapında bir yarışma düzenlenir. 150.000 kişi mektupla katılır.. Sonunda 3 isim ağırlık kazanır. Anadol, Anadolu, Koç.. Bunlardan Anadol tercih edilir.
19 Aralık 1966 tarihinde, tam 1 yıl sonra ilk otomobiller üretimden çıkmaya başlar. Fiyatı 26.800TL.. O zamanki kurla 2980 Dolar.. İlk yıl 1760 adet, sonraki yıllarda 8.000 adet üretim yapılmıştır. O yıllarda ülkede lastik tekerlekli araba sayısı 80.000 civarıdır. Önce 2 kapılı.. 1974 yılından itibaren 4 kapılı.. 1.2 litre motor hacimli, tam şasili, fiberglas kaportalı araba 1984 yılına kadar 62.543 adet üretilmiştir. Çalışanların neredeyse tamamı yaşamlarında otomobil kullanmamış insanlardır.
Anadol 4 Kapılı
1979 yılında Eskişehir İnönü, 2001 yılında Kocaeli Fabrikaları kurulmuştur.
Kendilerine Montaj Sanayi diyenlere Vehbi Koç ‘Bu iş montajla kurulur. Giderek yan sanayi gelişir. Parçalar ülke içinde de üretilir.’ Derdi.
27 Aralık 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı R.Tayyip Erdoğan ülkemizde üretilecek yerli arabanın tanıtımını yaptı. Destekleyen olur, desteklemeyen olur.. Ancak o törende gözlerin aradığı iki eksik vardı.
Birincisi.. Girişim grubunda Koç soyadlı birinin de olması gerekirdi.. İkincisi.. Sahnedeki Devrim otomobilinin yanında seri üretilen ilk Türk markası olan 2 kapılı bir Anadol da olmalıydı.
Sorun nedir?. Kimdedir?. Yazının konusu değil.. Ancak yakışan buydu..
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN OCAK 2020
Not:
-Otosan Fabrikasının bulunduğu yerde bugün Akasya AVM var.
-Bana bilgi belge veren Otosan emeklisi Nadir Kalbinur'a teşekkür ederim.