Ayasofya konusuna değişik açıdan bakmak istiyorum..
415’te 2. Theodosius Ayasofya Kilisesini açmış. 532’de Nika ayaklamasında yakılıp yıkılmış.
537’de 1. Justinianus Ayasofya’yı tekrar açmış. 500’lü ve 800’lü yıllarda depremlerde yıkılmış, yangınlarda harap olmuş. Restorasyonlar geçirmiş.
1453’de Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethetmiş. Ayasofya’yı cami yapmış.
1934’te Türkiye Cumhuriyeti döneminde müzeye çevrilmiş.
2020 yılında tekrar camiye çevriliyor.
Ayasofya
Tüm Eski Eserler için prosedür aynıdır..
Önce ilgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından Eski Eser olarak tescil edilir. Derecesi tespit edilir. Bu safhadan sonra binaya çivi bile çakılması Koruma Bölge Kurulunun izniyle olabilir.
Eğer bina yenilenecek ve yeniden kullanılacaksa ilgili Koruma Bölge Kuruluna Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon projelerini onaylatmak gerekir.
Rölöve Projesi, binanın hali hazır durumunun projelendirilmesidir.
Restitüsyon Projesi, araştırılarak ilk yapılışındaki halinin projelendirilmesidir.
Restorasyon Projesi, eski halini koruyarak yenileme projesidir.
Ayasofya için Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon projeleri onaylandı mı?
Onaylanmamışsa Ayasofya’da durum karışıktır..
Restitüsyon Projesinde.. Yapının ilk hali olarak 415’te 2. Theodosius zamanındaki hali mi, 537’de 1. Justinianus zamanındaki hali mi, 1453’te Fatih Sultan Mehmet sonrası Osmanlı zamanındaki hali mi kabul edilecektir.
Restorasyon Projesinde.. Kilise mi, hem cami hem kilise mi, cami mi, müze mi teklif edilecektir.
Haydarpaşa Garı 2010 yılında yandığında binanın projesinin olmadığı anlaşılmıştı. Daha önemlisi birçok tarihi binanın da projesinin olmadığı anlaşılmıştı.
Ayasofya’nın da projesi yoksa prosedür nasıl işletilmiştir? Koruma Kurulu özel izin mi vermiştir? Yetkisini mi devretmiştir?
Ayasofya tartışmalarında yetersizlik var.. Muhalefet edenlerin prosedürlere girmemeleri çok şaşırtıcı. Bendeki izlenimleri, ‘Kararı onaylıyorlar ama görev icabı muhalefet yapıyorlarmış gibi.’
Konu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu açısından ele alınmazsa eksik kalacaktır. Bu eksikliğin giderilmesi iki taraf için de gereklidir.
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN TEMMUZ 2020
Not:
-Burayı cami yapanların ne düşündüğü ilgi alanımın dışındadır.. Onlardan ayrı olarak ben, Ayasofya’nın cami olarak kullanılması duygusunu taşırım. Bu duygu yıllar önce, şimdiki iktidar yokken Avrupa gezilerimde oluşmuştur. Çünkü: Orada camilere nasıl olumsuz bakıldığını, Atina’da bir caminin Seramik Müzesi olarak kullanıldığını, Drama’da babamın anlattığı mübadele öncesindeki caminin metruk bırakıldığını, Kavalalı Mehmet Ali paşadan adını alan Kavala’da bir tek cami bırakılmadığını görmüş ve İspanya’da Kurtuba Camiinin kiliseye döndürüldüğünü öğrenmiştim.
Keşke tüm dünyadaki dini yapılara kendi kimlikleriyle saygı duyulsa..
Commentaires