1924… Bayram ve ailesi mübadele ile Selanik-Drama’dan İstanbul’a gelir. Yolda hasta olan eşi İstanbul’da ölür. Bayram yanındaki cenazeyle yola devam eder. Yalova’ya gelirler. Eşini buradaki mezarlığa defnederler. Belli ki aynı durumda başkaları da vardır.
Araştırdım... Bana anlatılanlara göre, Yalova’daki mezarlık bir süre önce yıkılan belediye binasının önündeki parktır. Park yapılacağı belli olunca cenaze sahipleri yakınlarını buradan taşımış. Taşınmayanlarsa yerlerinde kalmış. Bayram’ın eşi burada kalanlardandır.
Muhacirler Yalova’da iki köye yerleşmiştir. Hacımehmet ve Elmalı Köyleri’ne... Başka köylerde de muhacir vardır ama esas bu ikisi muhacir köyleridir.
Bayram İstanbul’a döner. Maltepe, Küçükyalı, Altıntepe’de devletin verdiği araziye yerleşir. Kızı okula başlayıncaya kadar evlenmez.
Devlet adamları buraya gelip insanlara nereye tütün, nereye enginar, nereye domates vs ekileceğini gösterirmiş. 1950’li yıllarda buradaki evlerin önünde tütün dizilip askılara asılırdı.
1950’li yılların sonları… Bayram hacca gider. Bütün duası orada ölmek ve orada gömülmek üzerinedir. Kutsal topraklarda kalıp Peygamberimize yakın olmak arzusundadır. Yola çıkmadan önce yakınlarına bunu defalarca söylemiştir.
Hac görevi yerine getirilmiş, dönüş günü gelmiştir. Kafile otobüse yerleşir. Kalkış saati beklenmektedir. Bayram üzüntü içindedir. Geriye dönecektir. Bu arada aniden karnı ağrımaya başlar. Fenalaşır. Hastaneye kaldırırlar. Kurtaramazlar…
O yıllarda telefon filan yok. Kafile İstanbul’a geldiğinde içlerinden birileri gelip ailesine durumu anlatır. Hemen iki oğlu Arabistan’a gider. Babalarının mezarını ararlar.
Ben orada mezarlara yazı yazılmadığını biliyorum. Sadece baş ve ayakucuna küçük birer taş konurmuş. Ama bu her tarafta öyle midir? Onu bilemiyorum. Kendi büyüklerimden mezar yerini bulamadıklarını duymuştum.
Ne günler yaşamış mübadiller? Gelirken Eş ölüyor. Yollarda diğerleriyle yolculuk yapıp Yalova’da gömülüyor. Ama mezar yeri belli değil. Kocası ikinci eşle evleniyor. Yıllar sonra kendisi Kâbe’de ölüyor. Orada gömülüyor. Onun da mezar yeri belli değil. İkinci eşi ise İstanbul Küçükyalı’da gömülmüş.
Bu yazıya son söz yazmak çok zor…
ARİF ATILGAN 2024 NİSAN
Not: Bayram, Drama’dan arkadaşları olan Yesari Asım Arsoy ve Mehmet Kavala ile zaman zaman burada buluşmaktadır.