Asım Gündüz.. Caddeye adı verilmiş.. Onunla başlayalım.
1880 yılında Kütahya’da Osmanlı vatandaşı olarak doğar. Subay olur.
1921 yılında T.B.M.M.'de ilk anayasanın kabulünden sonra T.C. vatandaşı olur.
1938 yılında Hatay’ın Türkiye’ye katılması için Fransızlarla yapılan görüşmelerde orgeneral rütbesiyle Türk Askeri Heyetinin başkanı olarak yer alır.
1945 yılında emekli olur. İki dönem Kütahya Milletvekilliği yapar.
1954 yılından sonra Kadıköy Bahariye Caddesindeki evinde oğlu Ferruh Gündüz ile birlikte emeklilik yaşar.
1970 yılında vefat eder.
1980'lerde.. Anımsadığım kadarıyla.. Bahariye Caddesinin adı General Asım Gündüz olarak değiştirilir..
General Asım Gündüz Köşkü ve Ayia Triada Kilisesi
Bahariye Caddesindeki köşkün 1800’lü yılların sonlarından kalma olduğu belli olmaktadır. Zira 1906 haritalarında görünüyor. Arka bitişiğinde benzer planlı Yunan Okulu var. Muhtemelen iki bina da karşılarındaki kiliseye aitler. Cadde tarafında ahşap bir bina var.
1906 Yılında Köşk
1939 yılının haritalarında aynı binalar yine bitişik olarak varlar. Ancak cadde tarafındaki ahşap binanın yeri bahçe olmuş.
1939 Yılında Köşkün Arsası Boş
1960’ların uydu görüntülerinde de köşk görünmektedir. Öndeki bahçesi ise oldukça bakımlıdır.
1960’ların Uydu Görüntüsünde Köşk Var
General Asım Gündüz’ün ölümünden sonra köşkün yıkılıp yerine yeni inşaat yapıldığı anlaşılıyor. Sanırım 1970’lerde.. Zira 1980’lerin uydu görüntülerinde arsada apartman görünüyor.
Köşk, Ayia Triada Klisesinin Karşı köşesindeydi. Aralarında eski adıyla Nispetiye yeni adıyla İhsan Ünlüer Sokağı bulunmaktadır. Güzel bir bahçenin içinde, iki katlı kâgir bir yapıdır. Döşemeleri ahşaptır. Bahçedeki havuz ve çevresindeki Pamuk Prenses ile 7 Cüceler heykelleri Kadıköylülerin hafızalarında yer etmiştir.
Köşkle ilgili elimizdeki tek belge bu fotoğraftır. Onun bulunması ise ayrı bir öyküdür.
1969 yılında sinemalarda oynayan ‘Günah Bende mi?’ isimli Türk filminde, bu kare Rusya’dan bir görüntü olarak kullanılmış. Dikkatli kardeşimiz Nurettin Ediz, Ayia Triada Kilisesini tanımış. Yanındaki bina dikkatini çekmiş. O kareleri bana gönderdi. Daha sonra da General Asım Gündüz köşkü olduğunu anladık.
Osmanlı vatandaşı olarak doğan, T.C. vatandaşı olarak ölen değerli bir orgeneral yaşamış burada.. Adı caddede yaşıyor.. Ama yaşadığı ev yok..
Diyorum ya.. Kadıköy’ün Hafızası ‘yok’ mertebesinde..
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN NİSAN 2020
Not:
Kitap: Küçük Moda- Yazarı: Anais Martin
Film: Günah Bende mi? Filmi: 1969. Türkan Şoray-Engin Çağlar Dakika. 31
Köşkün bahçesindeki havuzu ve 7-cüceler heykellerini hatırlıyorum. Nispetiye sokakta da (18 veya 16 olabilir) diş doktoru bir Rum madamın muayenehanesi vardı. Yüksek tavanlı, bahçesinde palmiye olan güzel bir taş binaydı. Diş doktorları ile ilk tanışıklığım o zarif, ciddi ve işinin ehli hanımla oldu. Şimdi hiçbiri yok, kar da yağmıyor. Güzelim evlerin yerine bitişik zevksiz binalar dikenler için ne diyeyim ki? İyi ki Rumlar ve Ermeniler varmış, yoksa Bahariye Caddesinde nefes alacak yer kalmayacaktı!