2018 yılının Nisan ayında Kadıköy’ü Tıbbiye Caddesinden Üsküdar’a bağlayan Demir Köprü trafiğe kapatıldı. Altında yeni yapılacak köprü için fore kazık çalışmaları başlatıldı. Bu çalışmalar sırasında zemin altında bazı tarihi eserler olduğu görüldü.
Kazı Alanından Görüntüler
2018 yılının Mayıs ayında Haydarpaşa’daki rayların bulunduğu alanda arkeolojik kazılara başlandı. Denizden doldurulan alanda da kazı yapılmıştı. Bir müddet sonra sadece kara tarafında devam edildi.
Peronların önünden İbrahimağa sınırına kadar bütün alan kazılmıştı. Tren raylarının en fazla 1m altından tarihi kalıntılar çıkıyordu. Bir süre sonra alanın büyük bir bölümünün boş olduğu anlaşıldı. Demir Köprünün Gar tarafında ve İbrahimağa tarafında ikişer nokta olmak üzere dört noktada kalıntı bulundu.
Bir Eski Eser
Köprünün Gar tarafının Kadıköy yanında küçük bir apsis çıkıyor. Normal kilise ölçülerinin çok altında.. En çok kalıntı İngiliz Mezarlığı tarafında bulunuyor. Burada liman duvarı, yerleşim kalıntıları, yollar, meydan, suyolları ve boruları vardır. Ayrıca hala suyu akan Bizans Dönemine ait olduğu düşünülen bir çeşme de bulunmuştur.
Apsis
Liman Duvarı
Demir Köprünün İbrahimağa istikametinin Yeldeğirmeni tarafında dere köprüsü, yol kalıntıları vardır. Behiç Bey Lojmanları tarafında diğerlerinden farklı olarak üst yüzü zeminde olan, alt tabanı kot olarak deniz seviyesinin 2m altına kadar uzanan bir yapı bulunmuştur. Yapının kapısı penceresi yoktur. Kemerli pencere gibi görünen delikler dıştan kapalıdır. Tabanda sıkıştırımlış kil tabakası vardır. Duvarlarının görüntüsü Osmanlı öncesi bir yapı olduğunu belli etmektedir. Benim düşüncem sarnıç olabileceği şeklindedir.
Sarnıç Tahmin Edilen Yapı
Sarnıç Tahmin Edilen Yapının Kapalı Pencere Deliği
Peronların sonradan yapılan kısımları tarihi kalıntıların üzerine inşa edilmişler. Tescilli eser oldukları için onlara dokunulamıyor. Bu bölümde kazı yapabilmek için önce peronların kaldırılması gerekiyor. Kararı 5 Nolu Koruma Kurulu verecektir.
Ortaya çıkarılan kalıntılarla ilgili herhangi bir şey söylenemez. Bu konuda yetkili kurum Müze Müdürlüğüdür. Onlar gerekli incelemeleri yaptıktan sonra kesin değerlendireceklerdir. Sadece Osmanlı öncesi oldukları bellidir diyebiliriz. Bunun dışında yazılıp çizilenler yazıp çizenlerin kendi değerlendirmeleridir.
Bizans Dönemine Ait Olduğu Düşünülen Çeşme
Kazıların daha 1-2 yıl sürebileceği öngörülmektedir. Ancak 1 yıl içinde Ankara Hızlı Treni 1 hat, Banliyö Treni 2 hat olmak üzere Gara toplam 3 hat demiryolu getirileceği açıklamaları yapılmaktadır.. Umarım sorun çıkmaz.
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN ARALIK 2019