1900-1930 yılları arasında, derede Tarak Dubası denilen aletle temizlik yapılırmış. Tarak Dubası bostan kuyularındaki dolap beygiriyle çalışan araçların benzeridir.
1924 yılında Kurbağalıdere’de ilk gerçek temizlik çalışması yapılır. Süreyya İlmen denizden itibaren 400m uzunluğunda beton kanal yaparak çevreden gelen sızmaların dereye akmasını önler. Sonraki yıllarda bu kanal unutulur. Dolayısıyla oluşan bozulmalar ve fazlalaşan nüfus sebebiyle dereye sızmalar başlar.
1920’lerde Kurbağalıdere. Son Yalının Cumbası Dere Üzerindedir.
1950’ler derenin kirliliğinin hissedildiği yıllardır.
1980’lerde dereler doğal kanalizasyon gibi kullanılır. Kurbağalıdere en pis dönemini yaşar. Ayrıca bu yıllarda Salı Pazarı Kuşdili Çayırına getirilmiş, pazarın çeri çöpü de dereye atılmıştır.
2000’lerde İBB dereye gelen atık sular için ayrı kolektör döşemeye başlar. Ancak çapının yetersizliği anlaşılır.
2013 yılında dere kenarına döşenecek 3m çapında kolektörle atık suların önünün kesileceği proje yapılır. Çalışmalar başlar.
Dere Temizleniyor.
2019 yılındaki yerel yönetim seçimlerinde İBB yönetimi değişir. Yeni yönetim 6 yıldır bitmeyen sorunu bitirmek istemektedir.
2020 yılında derenin tabanına beton yapılır, iki yanı kazıklarla sağlamlanır. Dere yatağı Göztepe E5 civarından itibaren elden geçirilir.
Göztepe’den Gelen Dere.
Göztepe’den gelen su Hasanpaşa İETT garajının altına girer. Garajın altından çıktığında yaya köprüsünün altındaki ızgaralardan kolektöre akar. Buradan Mühürdar’daki arıtma tesisine aktarılır. Yağış fazla olduğunda ızgaraların üzerine çıkan su dere yatağından denize akar.
Su İETT Garaj Altından Çıkıp Kolektöre Giriyor. Alt Kısımda Su Yok.
Yaz mevsiminde ızgaraların aşağısında deniz suyu bulunmaktadır. Evlendirme Dairesi hizalarına, zaman zaman denizden su pompalanmaktadır. Dolayısıyla dere temiz ve kötü kokusuz kalabilmektedir.
Taban kotunun muhafaza edildiği belli olmaktadır. Zira çocukluğumda da dere, denizden Fenerbahçe Stadı arkalarına kadar yatağını doldururdu. Sonra incelir ve sığlaşırdı. O yıllarda da deniz seviyesi kotunda olan yerlere kadar deniz suyu girmekteymiş.
Evlendirme Dairesi Hizası. Sağda Denizden Su Basan Boru.
Derenin Kuşdili Çayırında kavis yapan yatağı değiştirilerek düze yakın hale getirilmiş. Yararı da vardır zararı da..
Recep Peker Caddesindeki köprüden denize doğru olan kısımda derenin ağzı daraltılmış.. Hâlbuki akarsular denize veya göle dökülürken ağızları genişler. Aksi takdirde daralan ağız şiddetli yağışlarda sorun çıkarır. Umarım hesabı yapılmıştır. Daralmanın mimari sakıncası ise yalıların bahçeli ev konumuna düşürülmesidir.
Proje Bittiğinde Olacak Durum. Yalılar Geride Kalmıştır.
Çalışmalara önceki İBB yönetiminde başlanmış ancak 2013-2019 yılları arasında bitirilememiştir. Yeni İBB yönetimi ilk 1 yılda yerleşimin yoğun olduğu kısımdaki rahatsızlıkları gidermiş.
Yapılanlar iyi niyetlidir. Ancak 67 kilometrelik Kurbağalıdere’nin tamamının atık sulardan kurtarılması gerekir. O zaman yukarıdan gelen suyun Hasanpaşa’da kolektöre verilmesi gerekmeyecektir. Kolektör sadece binaların atığını alacağı için rahatlayacaktır.
100 yıllık öyküdür Kurbağalıdere’nin temizlenmesi.. Tarak Dubasından kolektöre.. İlk fotoğrafta dereyle yaşanan yaşam vardır. Son fotoğrafta dere bile yoktur. Kanal vardır. 100 yıl sonra kim bilir nasıl olacaktır. Biz tarihe not düşelim de..
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN EKİM 2020