2010 yılı.. Mimarlar Odası Başkanlığımda bölgemizdeki ilçelerin Dünü, Bugünü, Yarını Panelleri düzenlemiştim. Kadıköy ile ilgili paneldeki açılış konuşmamda ilçenin iki tarihi mahallesi Moda ile Yeldeğirmeni’ni karşılaştırmıştım. Demiştim ki.. ‘Aralarında şöyle bir zıtlık var. Moda’da binalar gitmiş ama insanları kalmış. Yeldeğirmeni’nde insanlar gitmiş ama binaları kalmış.’ Gerekli açıklamaları da yapmıştım.
Günümüzde bu özelliklerinin sonuçlarını yaşıyoruz. Örneğin: Moda’ya kimse zarar veremiyor. Göreve gelen son 3 belediye başkanı Moda Bostanına bina yapmak istiyor. Modalılar yaptırmıyor. Modalı olan Moda Muhtarı da orada yaşayanların yanında yer alıyor. Modalılar, mahallelerine kendi istekleri dışında yapılan her müdahaleye engel oluyorlar. Çünkü: Onlar Eski Modalı. Mahallelerinin geçmişini yaşamışlar. O değerleri korumak istiyorlar.
Bir Grup Modalı, Moda için eylemde..
Buna karşın Yeldeğirmeni’ne her müdahale yapılabiliyor. Zira Yeldeğirmeni’nde Yeldeğirmenli kalmadı. Özellikle 2010 yılındaki Canlandırma Projesi sonrası yapılan “soylulaştırma” ile Yeldeğirmeni’nde demografik yapı değiştirildi. Muhtarın da yeni yerleşenlerden olması bunun göstergesidir. Artık Yeldeğirmeni’nde Yeldeğirmenli yok gibidir. Sonucunu sahada görüyoruz. Sadece Yeldeğirmeni’nin değil Kadıköy’ün günümüze kalmış tek eski sinema binası olan tescilli eser Özen Sineması yasa dışı tadil edilip sinemalıktan çıkarılıyor. Başka amaçla TAK olarak kullanılıyor. Yeldeğirmenliler bir şey demediği gibi binanın içine girerek adeta meşrulaştırılmasına yardımcı oluyorlar. Yeldeğirmenli olmayan muhtar da bir şey demiyor. Doğal sonuç.. Çünkü: Onlar Eski Yeldeğirmenli değil. Mahallelerinin geçmişini yaşamamışlar. Geçmişin değerini bilmiyorlar.
Modalılar Moda’yı yeme-içmecilerin kaplamasından şikâyet ediyorlar. Yeldeğirmenliler Yeldeğirmenindeki yeme-içmecileri dert edinmiyorlar. Örnekler çoğaltılabilir..
Yeldeğirmeni’nde Eski Yeldeğirmenliler yaşıyor olsaydı böyle olabilir miydi? Hiç sanmıyorum.
Hep söylerim.. Koruma sadece binaları korumakla olmaz. İnsanları, yaşamı da koruyabilmek gerekir.
Yeldeğirmeni’ni korumak için, Moda’daki Eski Modalı İnsanları Yeldeğirmeni’ndeki Eski Yeldeğirmeni evlerine yerleştirmek gerekiyor sanırım. Veya.. Kent değerini bilen Modalı kentlilere Yeldeğirmeni’nin korunması için de gayret göstermelerini rica etmeli..
Son söz.. Moda’daki eski evlerin yok olmasına üzülüyoruz.. Yeldeğirmeni’ndeki eski evlerin kalmasına sevinemiyoruz..
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN MART 2020
Not: Yeldeğirmenlilerin Yeldeğirmeni için hiçbir eylemleri yok. Dolayısıyla fotoğrafları da yok.
Arif Bey,
Tüm yazılarınız için ayrı ayrı teşekkürler...