1950’li, 1960’lı yıllar.. Atatürk’ün yaptırdığı hıyaban trafiğe açık.. Gazi Paşa Caddesi.. Termal Yolu diye biliniyor. Şimdiki çay bahçelerinin olduğu bölge.. Diğer yandan bugünkü stadyum henüz yok. Alan Top Sahası olarak anılıyor. Çevresi ile birlikte geniş bir çayır olduğundan mera olarak kiralanıyor.
Termal Yolu ile Top Sahası arasında kalan alanda 1-2 katlı kâgir evler bulunuyor. Bu evlerde Karamürsel’deki NATO Tesislerinde çalışan Amerikalılar yaşıyor. Bu sebepten Amerikalıların Mahallesi olarak biliniyor.
1974 yılında Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında ABD’nin yanlış davranışı sonrası Başbakan Bülent Ecevit bu tesisleri boşalttırıyor. Yalova’daki ABD’liler ülkelerine dönüyor. Amerikalıların Mahallesi de boşalıyor.
1980’li yıllarda yeni yapılaşmalarla bu mahallenin ortasındaki Fatih Caddesi önem kazanır. Zira sahildeki Gazi Paşa Caddesi trafiğe kapatılmıştır. Fatih Caddesi ana cadde olur. Çevre, Fatih Caddesi olarak anılır. Evler tek tek yıkılıp yerlerine apartmanlar yapılır.
Günümüzde bu evlerden tek tük kalanlarına rastlanabilmektedir. Çay Bahçelerinin bulunduğu Gazi Caddesindeki ev de bunlardan biridir. Kendine özgü bir mimarisi vardır. Yarım daire şeklindeki balkonları ile iki katlı, bahçeli, çatılı bir evdir. Yalova’nın eski yıllarından bir işaret gibidir.
Eski Ev
Burası yeme-içmeci yapıldı. Olabilir. Ama bambaşka bir yapı ortaya çıkarıldı.. Bahçe kapatılmış, çatı teras yapılmış, yuvarlak balkonlar köşeli olmuş, ev tüm bahçesiyle kutu gibi bir şekil almış.
Eski Evin Yeni Hali
Şehirlerin, semtlerin, sokakların, evlerin kimlikleri vardır. Kimlikler öyküleriyle oluşur. Günümüzde şehirler kimliksiz binalarla kentleştiriliyor.
Eski ev kimlikli haliyle çevresindeki kimliksiz apartmanların arasında fark edilmekteydi. Yeni haliyle o da çevresine uyumlu yapılmış. Hâlbuki şekli bozulmadan da yeme-içmeci yapılabilirdi. Üstelik daha güzel olurdu.
Bazen.. ‘Bende bir tuhaflık var’ diye düşünüyorum.
ARİF ATILGAN arifatilganKENT ve İNSAN MART 2020