YELDEĞİRMENİ’NİN İLK APARTMANLARI: SUNGET, H. RAŞEL LEVY, KASTORİAN, MENASE.

Yeldeğirmeni’nin ilk apartmanı Sunget Apartmanı’dır. 1906 Goad Haritalarında Schuller-Pedotti Apartmanı olarak görünür.

Sunget Apartmanı

İkinci, üçüncü, dördüncü apartmanlar hangileridir?

1900’lerin başında Yeldeğirmeni siluetini gösteren bir fotoğrafı incelediğimizde 1906 Goad Haritasında yok olan Nemlizade Sokağı’nın açılmış olduğunu görüyoruz. Diğer yandan 1906 tarihli haritada gözükmeyen, 1909 tarihinde bitirildikleri bilinen Valpreda (İtalyan) ve Kehribarcı Apartmanları yarı katlarında inşaat halindedir. Yani bu fotoğrafın tarihinin 1907 veya 1908 yıllarından birine ait olduğu belli olmaktadır.

Geri plandaki Celal Muhtar Apartmanı’nın ise en üst kat seviyesinde olduğu görülmektedir. Dolayısıyla onun da bu tarihlerde bittiği belli olmaktadır.

1907 Veya 1908 Tarihli Siluet Fotoğrafı

Fotoğrafta silueti delen heybetli üç apartman vardır. Nemlizade Sokağı’nın üst köşesinde H. Raşel Levi, alt yanında Kastor Yaho (Kastorian), geride Menase (Ankara) apartmanları... Ancak sonraki tarihlerde daha heybetli apartmanlar yapıldığında göze batmayacaklar, aralarda kaybolacaklardır.

H. Raşel Levy apartmanı her katı yaklaşık 120 metrekare olup bodrumla 5 kattır. Daha sonra 1 kat daha eklenmiştir. Her katta 1 daire vardır. Dairelerde 3 oda, 1 salon, mutfak, banyo vardır. Zemin katta dükkân bulunmaktadır. Taşıyıcı sistem yığma tuğla olup kat araları volta döşemedir. Nemlizade Sokağı açıldıktan sonra üst köşesinde, sokağın ilk iki binasından biri olarak inşa edildiği belli olmaktadır.

H. Raşel Levy Apartmanı

Kastor Yaho (Kastorian) Apartmanı her katı yaklaşık 100 metrekare olup bodrumla 5 kattır. Daha sonra 1 kat eklenmiştir. Her katta 1 daire vardır.

Kastorian Apartmanı

Menase Apartmanı, İskele Sokağı ile Taşlıbayır Sokağı’nın kesiştiği köşededir. Bodrumla birlikte 6 katlıdır. Yaklaşık 340 metrekareye oturmuştur. Her katta oldukça geniş iki daire vardır.

Menase (Ankara) Apartmanı

Sunget Apartmanı Yeldeğirmeni’nin ilk, Raşel Levy, Kastorian ve Menase Apartmanları 2. 3. ve 4. Apartmanlarıdır. Ancak itiraf etmeliyim ki ben Sunget Apartmanı’nı, 3 katlı olması ve yapılış amacında misafirhane fonksiyonu bulunması sebebiyle apartman gibi hissetmemişimdir.

Yeldeğirmenliler H. Raşel Levy Apartmanı’nın altındaki bakkal dükkânında bin bir anı yaşamışlardır. Önce Foti’nin Bakkalı olmuş, daha sonra sırasıyla Kayserili Turgut’un, Sivaslı Dursun’un, Başçavuş Abdullah’ın işlettiği bakkal olmuştur burası. Gerek bakkalı işletenlerle, gerekse merdivenlerinde oturarak yapılan sohbetlerle ve gerekse kaldırımında oynanan oyunlarla herkesin aklında yer etmiştir bu mekân.

Yeldeğirmeni’nin ilk dört apartmanından ilki olan Sunget Apartmanı tanınır. İkinci, üçüncü ve dördüncü apartmanlarının da H. Raşel Levy, Kastorian ve Menase Apartmanları olduğunu anımsatmak istiyorum.

Yukarıdaki siluet fotoğrafından çıkarılan bilgilere göre 5. 6. ve 7. apartmanların Celal Muhtar (bodrumla sekiz katlı), Valpreda (İtalyan) (bodrumla altı katlı ve teraslı), Kehribarcı (bodrumla yedi katlı) apartmanları olduğu anlaşılmaktadır.

Günümüzde Sunget bakımsız kalmıştır. H. Raşel Levy tüm cephesi kapatılmış, restorasyon beklemektedir. Kastorian yenilenmiş olarak kullanılmaktadır. Menase ise ilk günkü haliyle hala insanlara hizmete devam etmektedir.

Bir fotoğraf… İçerisinden tarih çıktı…

Benim gibi tüm Yeldeğirmenlilerde Yeldeğirmeni bitmez.

ARİF ATILGAN https://www.arifatilgan.com NİSAN 2022