top of page

DEPREM İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Güneydoğu Anadolu’da yaşadığımız acı olay yaşadığımız toprakların deprem bölgesi olduğu gerçeğini anımsattı. Depremler doğa harikası olaylardır aslında. Toprak alt üst olur ve daha bereketli hale gelir. Ancak toprak üstündeki yapılarımızı gereken yere gereken şekilde yapmadığımızda maalesef felaketimiz de olabiliyor.


Öncelikle yerleşim yerleri fay hatları ve zemin cinsine göre tespit edilmelidir. Fay hatları üzerine yerleşim getirilmemeye gayret edilmeli yapılaşma zemine göre yapılmalıdır.


1990’lara kadar elle karılan beton kullanılmıştır. Bu sebepten bazıları yönetmelikteki B160’ı bile tutturamamıştır. Hâlbuki bugün B160 sadece kaldırımlara dökülür. O dönemde kullanılan yuvarlak demirin ise birçok sorunu vardır. Hesaplama yöntemi de yetersizdir.

Bana Göre 2023 Güneydoğu Anadolu Depreminin Fotoğrafı


Bitmiş binalar, kullananların keyfine bırakılmıştır. Çok yanlıştır. Özellikle taşıyıcı sisteme her çeşit yanlış müdahaleler yapılmaktadır. Biten binadan sorumlu bir mimar veya mühendis olmalıdır. En küçük onarım bile o kişinin izni ile yapılmalı ve belediyesindeki dosyasına işlenmelidir. Binaların kimlik kartı olmalıdır.


Yapı Denetim sistemi içinde de bazı müdahaleler olması gerektiği anlaşılmaktadır. Kalfa ve demirci taşeronları kesinlikle sistemin içine sokulmalıdır. Zira yapı yapılırken en önemli sorumluluk onların işçiliğindedir. Onların yaptığı işten dolayı Şantiye Şefi, Kontrol Elemanı, Denetçi Mühendisler sorumluluk altındadır. Hâlbuki onlar da sorumluluk alırlarsa daha dikkatli davranırlar. Hazır betoncu sistemde vardır ve sorumludur. Ancak çoğu zaman randevu verdikleri saatte gelmedikleri bilinmektedir. Bazen gece ama daha da önemlisi belirsiz saatte gelmektedirler. O zaman da inşaatta eleman olmayabilmektedir. Gerekirse Hazır Beton fabrikaları çoğaltılmalı ve kesinlikle mesai saatleri içinde inşaata gelmeleri sağlanmalıdır.


Belediyelerde ve kamu kurumlarında onay verenler de sorumludur. İşin bu tarafı atlanmamalıdır. Yani yapan (Müteahhit), özel kontrol eden (Yapı Denetim Kuruluşu), kamu idaresi tarafından kontrol eden şeklinde… Hazır betoncu da sorumludur. Ben ayrıca kalfa ve demircinin de yaptığı işten sorumlu olmasını öneriyorum.


Yapıyı inşa edene müteahhit denmektedir. Ancak Onun da patronu inşaatçı olmalıdır. İnşaatçının inşaattan anlamasına gerek yoktur. Sorumluluk almaz. O sermayesiyle inşaat işiyle uğraşıp gelir elde eden kişidir. İşi sorumlu bir müteahhitte verir. Ülkemizde genellikle inşaatçı ile müteahhit aynı kişi olduğundan yasada böyle yer almış. Yasanın eksiğidir.


Binalarda Yumuşak Kat kavramı bilinmemektedir. Tüm katların genel sisteminin dışına çıkan kattır. Yani her katta duvarlar varken bir katta duvar olmaması gibi. Bunun tersi de olabilir. En bilineni bina altlarına yapılan dükkânlardır. Tabii ki hesabı yapılabilir. Ancak bu tip bina yapılmaması veya ayrı bölgelerde özel hesapla yapılması gerekmektedir. Bir de kısa kolon yapılmamasına dikkat edilmelidir.


Güçlendirme maliyeti yeniden yapmanın yüzde otuzunu geçerse yeniden yapmak tercih edilmelidir.


Arama Kurtarma işi üniversitede ayrı bir bölüm olarak okutulmalıdır. Sadece deprem için değil tüm afetlerde gereklidir çünkü.


Toplanma alanları önemlidir. Parklar ve boş alanlar çoğaltılmalıdır.


İmar Planları ilk halinde doğru olmaktadır. Ancak daha sonra hatır-gönül, siyaset, eş-dost dolayısıyla delinmektedir. Plan tadilatı yapılması kesinlikle önlenmeli veya oldukça zor hale getirilmelidir.


Canı isteyen inşaat yapamamalıdır. Piyasaya kamu kurumlarındaki Müteahhitlik Karnesi sistemi getirilmelidir.


Özel sigorta şirketleri risk almak istemedikleri için kamu idaresi tarafından DASK kurulmuştur. DASK sadeleştirilmeli ve afette evi yok olanın evini baştan yapacak duruma getirilmelidir. O zaman zorunlu hale getirmek daha kolay olacaktır. Böylelikle devlet vatandaşından bu parayı önceden toplamış olacaktır.


Bazı haberlerde Deprem Kabininden bahsedilmektedir. Binaya ayrı bir yük getirir. Sağlam binalar yapılmalıdır.


Marmara Bölgesi 1975 yılında 2. Derece Deprem Bölgesi, 1998 yılında 1. Derece Deprem Bölgesi ilan edilmiştir.


2. Derece Deprem Bölgesi olduğu dönem ait tüm binaların yenilenmesinde yarar vardır.


Esas olan depreme karşı hazırlıklı olmaktır.


ARİF ATILGAN ŞUBAT 2023






Comments


bottom of page