KANDİLLİ İSKELESİ
- Arif Atılgan
- 2 gün önce
- 2 dakikada okunur
Kandilli, İstanbul Boğazı’nın Anadolu Yakası’nda Üsküdar ilçesine bağlı bir muhtarlıktır. Vaniköy ile Anadoluhisarı arasında bulunur. Kıyısında Kıbrıslı Yalısı, Kont Ostrogot Yalısı, Mustafa Paşa Yalısı gibi tanınmış yalılar vardır.
4. Jeoloik zamanda çöküntüyle oluşan İstanbul Boğazı’nın iki yakasında parallellik olduğu görülür. Örneğin, Kandilli Burnu ile karşısındaki Bebek Koyu gibi. Ortalarında 110 metre ile Boğazın en derin noktası bulunur. Kandilli Burnu saatte 18 mil (29km) ile akıntının en hızlı olduğu noktadır.
1626 yılında Revan fethinden dönen 4. Murad, Şehzade Mehmed’in burada doğmasından dolayı 7 gün 7 gece kandiller yakılarak kutlama yapılmasını emreder. Bu sebepten havali Kandilli adıyla anılır. Başka bir rivayete göre de tepede bahçesi olan bir papaz padişahtan iltifat almak amacıyla kandiller yakarmış. Dolayısıyla o çevre Kandilli Bahçe daha sonra sadece Kandilli olarak bilinmiş.
Kıyıda 1632 yılında inşa edilen, 1749 yılında yıprandığı için 1. Mahmud tarafından eski durumuna getirilen, 1931 yılında yeniden inşa edilen Kandilli Camii bulunur. Hemen yakınında hikayesini tam tespit edemediğim bir çeşme görülür. İç taraflarda Metamorposis Rum Kilisesi (1840), Surp Arakelotz Ermeni Kilisesi (1846), Fransız Katolik Kilisesi (1900) vardır.
1861 yılından beri tepede Adile Sultan Sarayı bulunmaktadır. Sultan Abdülaziz kızkardeşi Adile Sultan için yıkık durumda olan eski köşkün yerine modern bir köşk yaptırmıştır. Daha sonra Adile Sultan tarafından Milli Eğitim’e bağışlanan köşk Kandilli Kız Lisesi olarak kullanılmış. 1969-1970 öğretim yılında yeni okul binasında öğretime başlanması sebebiyle köşk öğrenciler için pansiyon haline getirilmiş. 1986 yılında yanmış, tekrar restorasyondan geçirilmiş ve 2005 yılından sonra özel davetler için kullanılmaya başlanmış. Kandilli Kız Lisesi üst taraftaki yeni binada işlevini sürdürmüştür. Tepede ise Kandilli Rasathanesi bulunmakta olup burada bir de Deprem Müzesi yer almaktadır.
İskeleye gelirsek…
1851 yılında ilk iskele binası Mustafa Paşa yalısının üst tarafındaki dükkanların önüne ahşap olarak inşa edilmiş.
1916 yılında bina yanınca yerine başkası yapılmış.
1937-1938 yıllarında Şirket-i Hayriye İdaresi iskelenin yakınında bulunan kendi arsası üzerine bir ilkokul yaptırmış.
1940 yılında bu okul İl Özel İdaresine bağışlanmış. Günümüzde Taylan Doğuer Anaokulu adı ile hizmet vermektedir. 2004 yılında Mesadet Doğuer Gündem isimli hayırsever bir hanımefendi 24 yaşında ölen oğlunun adını yaşatmak için bu okula bağış yapmıştır.
14 Mart 1978 tarihinde Liberya bandıralı Methodic isimli bir gemi iskeleye çarparak büyük zarar vermiş.
5 Mayıs 1987 tarihinde Şehir Hatları İşletmesinin iskelelerde başlattığı onarım-yenileme ve kapasitelerini arttırma çalışması doğrultusunda yeni iskelenin yapımına başlanmış.
13 Ocak 1988 tarihinde betonarmeye dönüştürülen İskele yeniden hizmete açılmış.
Kandilli İskelesi’nin ebadı 8mx20m olup alanı 160m2, iskele binasının alanı 9.65m2, sudan yüksekliği 1.3m, su derinliği 9.6m’dir. İskelenin Galata Köprüsü’ne uzaklığı 5.5mil (8.85km) kadardır. Vapurlar bu mesafeyi 35 dakikada alırlar.
Kandilli’nin bende kalan anısı tepedeki Kandilli Rasathanesi ile ilgilidir. 1999 depreminden sonra Mimarlar Odası’nın Afet Komitesi Başkanı olarak burada bazı çalışmalara katılmıştım. Prof. Mustafa Erdik, Prof. Nuray Aydınoğlu gibi değerli hocalarla birlikte idik. Her birinden önemli bilgiler öğrenmiştim. Ancak bende kalan anı değişik bir konudadır. 10-15 kişilik bir gruptuk. Buradaki çalışmalardan edindiğimiz bilgilerle çeşitli konferanslar verecektik. Bir gün güzel konuşma konusunda uzman bir hanımefendi geldi. Topluluğa hitap etmeyi öğretecekti. Önce herkese beşer dakikalık kısa bir konuşma yaptırıp eksiğimizi tespit etmek istemişti. Etti de… Her arkadaşa önerilerde bulundu. Sadece bana ‘Size öğretecek birşeyim olamaz. Mükemmel hitap yeteneğiniz var’ demişti. Doğrusu böyle bir yeteneğim olduğunu ben de bilmiyordum. Neyse… Hoş bir anı olmuş. Burada da aklıma geldiğine ve de yazdığıma göre…
ARİF ATILGAN 2025 NİSAN
Comments