Kuşdili Çayırı Kadıköy’ün tarihinde yer almış, kamuya ait Doğal Sit Alanıdır. Ancak kesinlikle Tarihi ve Arkeolojik Sit Alanı olarak ta tescil edilmelidir. Zira alanın hem yer üstünde tarihi kimliği hem de yer altında arkeolojik kimliği vardır.
Kuşdili Çayırı’nın hikâyesini özetlersek...
1861 yılında 5. Murad şehzade iken bugünkü Marmara Üniversitesinin bulunduğu bölgede bir köşk yaptırmış. Tepeden Kurbağalıdere’ye bakan köşke o yıllarda ‘yalı gibi’ derlermiş. Zira Kurbağalıdere’nin taşmaları ile aşağıdaki derenin kenarındaki alanlar hep su içersinde kalırlarmış.
1900’lerde insanlar Kuşdili Çayırı’nda sosyalleşiyormuş. Geniş çayır-korulukta ve kenarlardaki birkaç kapalı mekânda… Bugüne sadece Kuşdili Sineması binası kalmış olup orası da İtfaiye olarak kullanılmaktadır… Diğer yandan kuşbazlar kuşlarına deredeki kurbağa seslerini dinleterek makara çekmeyi öğretirlermiş. Bu sebeple dereye de alana da Kuşdili adı verilmiş. Dere sonradan Kurbağalıdere olmuş.
1950’lerde artık eski etkinlikler olmasa da çayır ve koruluk alan yerindedir.
1970’lerde alanın tamamı çayırlık ve koruluktur. Bu arada Yeldeğirmeni’nde Salı ve Cumartesi günleri kurulan pazar yeri Taşköprü Caddesi’ne alınır.
1980’lerde Taşköprü Caddesi üzerine köprü yapılınca Salı Pazarı Kuşdili Çayırı’na getirilir. Yeldeğirmeni’ndeki gibi Salı ve Cumartesi günleri kurulmaktadır.
1990’lı yıllarda Cumartesi günü kurulan pazar yeri Cumaya alınır. Zira Cumartesi günü Fenerbahçe Stadı’nda maç oynanıyor, otopark ihtiyacı oluyordu.
Bu şekilde alan otopark olarak ta kullanılmaya başlanır. Ancak otopark ve pazar yeri buradaki ağaçların giderek yok edilmesine sebep olacaktır.
2006 yılında İBB buraya yaptığı plan sebebiyle tapusunu üzerine alır. Yani bu tarihe kadar tüm alan kamuya aittir. İBB’ye ait değil. Ama kabul edilmeyen plan dolayısıyla tapuyu geriye iade etmez.
2008 yılında pazaryeri Fikirtepe’de D100 kenarına taşınır. Bu durumda alan tamamen otopark olarak değerlendirilir.
2013 yılında Kadıköy Belediyesi Kurbağalıdere Vadisi Fikir Projesi yarışması yapar. Gereksiz bir girişimdir ve etkisiz kalarak unutulur.
2017 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı alan ile ilgili bir Planı askıya çıkarır. Mimarlar Odası bu projeye İstanbul 12. İdare Mahkemesi’nde açtığı davayı kazanır... Buna karşın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Dördüncü İdare Dava Dairesinde istinaf yoluna başvurur. Mahkeme onların lehine karar verir… Bunun üzerine Mimarlar Odası temyiz için Danıştay’a başvurur.
2018 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yeni bir Planı askıya çıkarır.
31 Mart 2019 tarihinde belediye seçimleri yapılır ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı el değiştirerek AKP’den CHP’ye geçer... Hepimiz sevindik artık Kuşdili Çayırı ilk halini alacaktır diye. Zira etkinliklerimizde onlardan destek görüyorduk.
Ancak bir şey değişmedi. İBB tarafından otopark geliri alınmaya devam edildi.
2022 yılında İBB proje hazırlamış. Broşürdeki Plan Notlarından, uyulan Planın önceki İBB Yönetimi zamanında bizlerin karşı çıktığı Plan olduğu belli oluyor. Alan yine otopark olarak değerlendirmiş. Sadece bodrumlar yapılmamış. Otoparkın çevresinde 20-25 dönümlük bir park düşünülmüş. Süs gibi… Bu park zaten çevrelediği otoparkın egzoz gazı dolayısıyla yaşayamayacaktır. Dolayısıyla sonunda orası da otopark yapılacaktır. Ayrıca Alan orijinal halinden uzaklaştırılınca ileride yer altına otopark dâhil her çeşit uygulama yapılabilecektir.
Proje İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna gönderilmişti. Koruma Kurulu bu planı kabul etti mi bilmiyorum. Zira kabul ederse 1990’lı yıllardan beri Alanın otopark olarak nasıl kullanıldığı açıklanamayacaktır.
Kadıköy Belediyesi bu konuda yaptığımız etkinliğe katılmamıştı. Yeni projeyi desteklediği belli oluyordu. Diyoruz ki ‘Halkı halktan başkası düşünmüyor’.
Çevredeki mahallelere bakalım. Caferağa, Rasimpaşa, Acıbadem, Hasanpaşa, Osmanağa, Zühtüpaşa... Hiçbirinde doğru düzgün park yoktur. Her mahalleye birer Kuşdili Çayırı gerekirken tarihi kimliği de bulunan bu alan yok edilmemelidir. Lütfen…
Geçtiğimiz günlerde Mimarlar Odası’nın 2017 yılında Danıştay’a yaptığı temyiz başvurusuna cevap gelmiş. Karar onların lehine çıkmış. Yani yer altına otopark ve itfaiyenin bulunduğu alana 5 katlı bina yapılabilecekmiş. Detaya girmek istemiyorum.
Tartışmaktan da anlatmaktan da bıktık. Buradan siyasete sesleniyorum. Hepsine… ‘Bırakalım mahkemeyi, kararı, itirazı… Gelin hep beraber Kuşdili Çayırı’nı tarihteki haliyle canlandıralım ve hep birlikte tarihe geçelim. Lütfen.’
ARİF ATILGAN 2025 MART
Not: 2000-2010 yılları arasında tüm belgelerde 45 dönüm gözüken alan daha sonra 40 dönüme indi. Cadde tarafındaki bölüm özel mülkiyet denilerek Kuşdili Çayırından çıkarıldı. Bunu da araştıran olursa sevinirim.
Comments