VANİKÖY İSKELESİ
- Arif Atılgan
- 2 gün önce
- 2 dakikada okunur
Vaniköy, Kandilli Mahallesi’nin güney ucunda yer alan bir semttir. Kuleli Mahallesi’yle sınırdır. Padişah 4. Mehmed (1648-1687), hükümdarlığı döneminde boğaz kıyısında olan bu bölgeyi hocası Vani Mehmed Efendi’ye bağışlamış. Vani Mehmet efendi ise 1665 yılında buradaki mescidin yerinde bir cami yapar. Yanına da kendi için bir yalı ve medrese inşa ettirir. Gerek cami gerekse çevre Vani Mehmed Efendi’nin köyü anlamında Vaniköyü adıyla anılmaya başlar. Sonraları kısaltılır Vaniköy yapılır.
İskeleye gelirsek...
Alttaki fotoğrafta iskelenin tabelası dikkatli okunursa iskeleye Vaniköyü olarak semtin gerçek adı yazılmıştır. Konuyu dağıtmayayım ama benzerleri çoktur. Örneğin Kadıköyü Kadıköy, Fenerbahçesi Fenerbahçe gibi. Bu kısaltmalar ismin hikayesini yok etmektedir. Benzer başka yanlışlar da vardır. Örneğin Maltepe’de bir kooperatifin evlerinin adı olan Doğu Evleri oradaki durağa verilmiş. Ama sonradan sadece Doğu denmiş… Aynı anlam mı? Neyse. Konuyu dağıtmayayım.
Vaniköy boğazın eski iskelelerindendir. Tam yapılış tarihini bulamadım. Ancak 1906 tarihli Fransız fotoğrafçı Maurice Meys’e ait fotoğraf 20. Yüzyıl başlarında var olduğunu gösteriyor.
Vaniköy’ün tarihi yalıları önemlidir. Kadınefendi Yalısı, Fazıl Bey Yalısı, Nazif Paşa Yalısı ve Mahmut Nedim Paşa Yalısı gibi.
1970’li yıllara kadar iskeleye vapur yanaşmış. Yani hizmete devam etmiş. Daha sonra sefer konmamış, sadece çeşitli teknelerin yanaşmasına yaramış.
1987 yılı iskelenin hava fotoğraflarında göründüğü son yıldır. Sonraki yıllarda gözükmez.
15 Kasım 2020 tarihinde Vaniköy Camii’nde yangın çıkmış. Kasım 2022 tarihinde restorasyon başlamış. 16 Haziran 2023 tarihinde tekrar ibadete açılmış.
1980’li yıllarda Modalı bir arkadaşım eşi ve minik çocuğuyla Vaniköy’de denize girdiğini anlatırdı. Çok methederdi. Merak etmiştim. Ben de böyle doğal kıyılarda denize girmeyi severdim çünkü. Bir gün gittim. Arabayı o dar sokağa zor soktum. Kıyı kendi içinde küçük bir mekandı. Beni açmamıştı ama hoş bir çevreydi. En azından o küçük alanı görmüştüm. Cami, iskele, kıyı ve yeşil alan.
Şehri de binaları da çevreyi de korumayı bilemiyoruz. Burası da böyle. Yüz yılı aşkın geçmişi olan iskele yok. Ben kendi kendime kent hafızasının yok olmaması için çalışmayı görev edinmişim. Devam edeceğim bu huyumla yaşamaya.
ARİF ATILGAN 2025 ARALIK
Yorumlar